مقدمه*
سيستم انگيزش و پاداش بايد كار‌آمد و اثربخش باشد. به عبارت ديگر انگيزش افراد
در سازمان بايد به گونه‌اي باشد كه سازمان را به كارايي و اثر بخشي بالا
برساند. به عنوان اولين قدم در اين راستا، سيستم بايد طوري طراحي شود كه متناسب
با عوامل اقتضايي سازمان باشد. طبيعي است كه سيستم انگيزش يك سازمان بزرگ با
سيستم انگيزش سازمان كوچك متفاوت خواهد بود و يا سيستم انگيزشي كه در يك محيط
متلاطم مفيد است به طور حتم در يك محيط ساده مفيد نخواهد بود. قدم بعدي بررسي
ويژگي‌هاي يك سيستم انگيزش اثربخش است. بر اساس عوامل اقتضايي اين ويژگي‌هاي
اولويت‌بندي خواهند شد. نكته‌ي مهم در بيان ويژگي‌هاي اين است كه اگر اين
ويژگي‌ها بدون كمي شدن بيان شود، تنها نصحيت اخلاقي خواهد بود. براي مثال
جمله‌ي «سيستم انگيزش بايد منعطف باشد» بسيار كلي و مبهم است. منظور از انعطاف
چيست؟ انعطاف چگونه اندازه‌گيري مي‌شود؟ يك سيستم انگيزش چه‌قدر بايد منعطف
باشد؟ پاسخ اين سوالات مي‌تواند به طراحي سيستمي اثربخش منجر شود. اين نوشتار
به بررسي طراحي سيستم انگيزش و پاداش با ديدگاهي اقتضايي مي‌پردازد.
*نظريه‌هاي انگيزش*
براي انگيزش نظريه‌هاي گوناگوني مطرح شده است كه مي‌توان آن‌ها را در
سه دسته طبقه‌بندي كرد. نظريه‌هاي محتوايي كه بر چيستي انگيزش تاكيد
دارند، نظريه‌هاي فرايندي كه چگونگي انگيزش را بيان مي‌كنند و نظريه‌هاي
تقويتي يا تعديل رفتار كه بر راه‌هاي آموزش يك رفتار آموخته مي‌شود،
متمركز هستند.