تأثیرگذاری و تأثیر پذیری نوعاً علمی و ادبی را که در میان علما و ادبای گرگان و سایر نقاط ایران وجود داشته است را باید از دیگر دستاوردهای این مطالعه برشمرد. دانشمندانی بزرگ همچون ابوعلی سینا، ابوریحان بیرونی، غزالی و فارابی و دهها نفر از برجستگان پیشین عرصه علم و ادب ایران زمین، در سابقه خود استادی و شاگردی در گرگان و تعلیم و تعلّم در این منطقه را به یادگار دارند.
و نیز این مطالعه به ما نشان می دهد که هر چند فاصله دو نقطه دیار و مُلک و ملّت و سرزمین هزاران فرسنگ نیز باشد، ممکن است در اثر برخی مقتضیات و امکانات خاص، تأثیر و تأثّر متقابلی را در میان آن دو نقطه شاهد باشیم.
فهرست مطالب
۱٫ فصل اول ـ کلیات
۱-۱- اهمیت تحقیق ۲
۱-۲-ضرورت تحقیق و پیشینة آن ۲
۱-۳- روش تحقیق ۳
۱-۴- هدف تحقیق ۴
۱-۵- مشکلات و موانع تحقیق ۵
۲٫ فصل دوّم ـ وضعیت جغرافیایی وتاریخی گرگان در عصر عباسی
۲-۱- گرگان و استرآباد در عصر عباسی ۷
۲-۲-موقعیت جغرافیایی گرگان در عصر عباسی ۸
۲-۲-۱-نقشه ایالت گرگان در عصر عباسی ۱۰
۲-۲-۲- نقشه و تقسیمات سیاسی فعلی استان گلستان ۱۱
۲-۳-۳- اظهار نظر بزرگان علمی وادبی درکتب مختلف در مورد گرگان ۱۲
۲-۳- موقعیت تاریخی گرگان در عصر عباسی ۱۴
۲-۳-۱-کیفیت جنبش و شکل گیری عباسیان ۱۷
۲-۳-۲- حکومتهای مختلف گرگان در عصر عباسی ۱۹
الف) طاهریان (۲۰۶-۲۵۹ هـ) ۱۹
ب) صفاریان (۲۴۵-۳۹۳ هـ) ۲۰
ج) آل بویه (۳۲۰- ۴۴۷هـ) ۲۰
د) سامانیان (۲۷۹-۳۷۵هـ) ۲۱
۲-۳-۳- مقامات عالی گرگان در عصر عباسی ۲۲
۲-۳-۴- شخصیتهای متنفذ گرگانی در عصر عباسی ۲۳
۲-۳-۵- فرمانروایان بنی عباس در گرگان ۲۴
۲-۳-۶- خلافت هارون الرشید و برخی خلفای عباسی ۲۴
۳٫ فصل سوم : اوضاع علمی، ادبی و فرهنگی گرگان در عصر عباسی
۳-۱- فضای علم و ادب گرگان ۲۷
۳-۲- خط، زبان، علوم و ترجمه کتب علمی درگرگان ۳۲
۳-۳- نگاهی به برخی آثار وکتب علمی ، ادبی ، تاریخی و … درعصر عباسی ۳۴
۳-۳-۱- کتب علمی ، ادبی ، تاریخی و… در سراسر ایران ۳۴
۳-۳-۲- کتب علمی ، ادبی ، تاریخی و… در گرگان ۳۵
۳-۴- نگاهی به برخی جلسات و شیوه های آموزشی در گرگان در عصر عباسی ۳۸
۴٫ فصل چهارم : زبان وادبیات عربی درگرگان در عصر عباسی
۴-۱-وضعیت زبان و ادبیات عربی در ایران در سراسر ایران ۴۴
۴-۲-وضعیت زبان و ادبیات عربی درگرگان ۴۴
۴-۳- وضع کلی آموزش در گرگان درعصر عباسی ۴۷
۴-۴- تدریس در گرگان در عصر عباسی ۴۹
۴-۵- نوع علوم مورد تدریس در گرگان در عصر عباسی ۵۱
۴-۶-تأثیر عصر تفسیرنویسی عربی در گرگان در عصر عباسی بر ادبیات عربی ۵۳
۴-۷- علل رواج زبان وادبیات عرب در گرگان درعصر عباسی ۵۴
۴-۷-۱- حکومت علویان در گرگان ۵۴
۴-۷-۲- علاقمندی حاکمان ۵۵
۴-۷-۳- شرایط اقلیمی ۵۶
۴-۷-۴- سفر ادبا و علمای بزرگ ایران به گرگان ۵۶
۴-۷-۵- وضعیت مناسب امنیتی ۵۶
۴-۷-۶- سفرگرگانی ها به کشورهای عربی ۵۷
۴-۷-۷- علاقه مندی مردم ۵۷
۵٫ فصل پنجم : بررسی جایگاه وسهم ادبای گرگان در ادبیات عرب در عصر عباسی
۵-۱- مشهورترین ادبای ایران در عصر عباسی ۵۹
۵-۲- رجال و ادبای مشهوری که به گرگان آمدند ۶۰
۵-۳- تعامل ادبای گرگان با ادبای سایر نقاط ایران در عصر عباسی ۶۳
۵-۴- مشهورترین ادبای گرگان در عصر عباسی ۶۵
۵-۵- مولفین و مدرسین بزرگ گرگان در عصر عباسی ۷۲
۵-۶- بررسی نقش وجایگاه تعدادی از ادبای گرگان در ادبیات عرب ۷۴
۵-۷- گزیده شعر برخی از ادبای گرگان در عصر عباسی ۸۵
۶٫ فصل ششم ـ نتیجه گیری وپیشنهاد
۶-۱- نتیجه گیری ۹۱
۶-۲- پیشنهاد ۹۳
۶-۳- فهرست ادبا و علما ۹۴
۶-۴- فهرست آثار مهم ادبی و علمی ۱۰۲
فهرست منابع و مآخذ ۱۰۷