مبانی نظری وپیشینه تحقیق استرس شغلی وکاری

فهرست مطالب:

استرس شغلی 

7-2 تعریف استرس شغلی

8-2 علل استرس در محيط کار

9-2 منابع استرس در محيط کار

1-9-2 ويژگي نقش

10-2 نشانه¬های استرس شغلی

11-2 شیوع استرس شغلی

12-2 پیامدهای استرس شغلی

16-2 پژوهش¬های پیشین

1-16-2 پژوهش¬های مربوط به ارتباط استرس شغلی و سلامت روانی

2-16-2 پژوهش¬های مربوط به ارتباط استرس شغلی و راهبردهای مقابله¬ای

3-16-2 پژوهش¬های مربوط به ارتباط سلامت روان و راهبردهای مقابله¬ای 

4-16-2 پژوهش¬های مربوط به ارتباط استرس شغلی با متغیرهای دیگر

5-16-2 پژوهش¬های مربوط به ارتباط راهبردهای مقابله¬ای با متغیرهای دیگر

فهرست منابع

منابع فارسی

منابع انگلیسی

استرس بخشی از زندگی روزمره است. استرس حالت یا فرایندي روانشناختی است که در هنگام وقوعش فرد با حوادثی مواجه می­شود که آن­ها را نسبت به بهزیستی جسمی و روانشناختی خود تهدیدآمیز ادراك می­کند. استرس از تعامل با محیط نشات می­گیرد و زمانی رخ می­دهد که بین فشارهاي موقعیتی و منابعی که فرد در اختیار دارد ناهماهنگی وجود داشته باشد (هزاوه­اي، حسيني، معيني، مقيم بيگي و حميدي، 1391).

در چند دهه اخير و با روى آوردن تدريجى جوامع به سمت زندگى مدرن، يكى از معضلات اساسي كه گريبان گير جوامع بشري شده است پديده استرس مي­باشد. با صنعتي شدن جهان استرس اهميت ويژه­اي پيدا كرده و به طور گسترده­اى سلامتي شاغلين را در محيط كار تحت تأثير قرار داده است.
 عوامل رواني به همراه خطرات فيزيكي، شيميايي، ارگونوميك و بيولوژيك محيط كار يكي از عوامل مخاطره آميز اصلي در محيط هاي كاري محسوب مي­گردد و در بين عوامل رواني استرس شغلى از اهميت ويژه­اي برخوردار می ­باشد، به طوريكه سازمان ملل متحد در سال 1992 استرس شغلي را بيماري قرن بيستم دانست و سازمان جهاني بهداشت بر اساس شاخص بار جهاني بيماري­ها، به اين نتيجه رسيد كه بيماري­هاي رواني به ويژه استرس، دومين علت ناتواني تا سال 2020 خواهد بود (تانگری، 2003). در اغلب جوامع امروزی، حیات انسانی از لحاظ محیط و نحوه زندگی با آن چه در سال­های گذشته وجود داشته، تفاوت فاحشی پیدا کرده است.
امروزه در اکثر نقاط جهان، به ویژه در جوامع صنعتی و در جوامعی که آشفتگی اجتماعی و اقتصادی، زندگی عادی را مختل کرده است، عوامل   تنش­زای اجتماعی، بیش از هر زمان دیگری شایع گردیده اند. به طوری که در عصر کنونی تنش را به عنوان طاعون سیاه می­شناسند (ملازم، محمدحسینی، کریمی و زاده باقری، 1384). 

استرس جزء جدايى ناپذير در زندگي مى­باشد كه با توجه به فشار رواني و كيفيت انطباق فرد با آن مى­تواند منجر به بيماري و يا تجربه­اي مثبت شود. عوامل رواني در محيط كار بر خلاف ساير عوامل زيان­آور محيط كار مختص شغل خاصي نيستند و در همه­ي مشاغل به صور مختلف و با درجات متفاوت وجود دارند (لوی و ویگمن، 2000).
همه­ی انسان ها در زندگی روزمره در معرض انواع فشارهای روانی و رویدادهای  تنش­زایی قرار می­گیرند که بهداشت روانی و جسمی آنان را تهدید می کند. تنش یک وضعیت نا مطلوب تحریک عاطفی و روانی است و هنگامی فرد در آن واقع می شود که موقعیت را خطرناک یا تهدید کننده آسایش تلقی کند (اکبری، امیرآبادی زاده، پوررضا، واقعی و دستجردی، 1384).

استرس شغلی برای خیلی از کارکنان و کارگران یک مخاطره اصلی است. ظرفیت­های کاری، کیفیت پایین کارهای تجاری، اضافه کاری، روابط خشونت آمیز در محیط­های کاری و کار شیفتی فقط بخش کمی از حالت­ها از علل زیاد پر دغدغه­های کاری است. بدن انسان به طور عادی یک واکنش طبیعی به تهدید یا درخواست مانند گریز یا جنگ، دارد که واکنش به هر کدام باعث رها کردن آدرنالین می­شود. هنگامی که تهدید پایان می­یابد بدن انسان می­تواند به جایگاه طبیعی خودش برگردد. عامل به وجود آورنده­ی استرس یک رخداد یا تنظیم حالتی است باعث واکنش فشار می­شود.
آسیب طولانی­تر واکنش بدنی مزمن است. استرس شغلی می­تواند بر سلامتی شما تأثیر بگذارد. همچنین عوامل استرس­زا در محیط کار می­تواند از نیروی کارگری متجاوز شود که می­تواند مقداری تأثیر بر روی  وضعیت­شان داشته باشد. کارگرانی که با ظرفیت­های بالا بیش از حد و اندازه کار کرده­اند در رتبه­های پایین باقی می­مانند صرف نظر از تلاش­شان پس ظرفیت بالای کاری یک عامل به وجود آورنده استرس است.
کارمندان احساس اضطراب می­کنند و میزان سرعت ضربان قلبشان به این دلیل که آن­ها نمی­توانند ظرفیت کاریشان را کنترل کنند، بالا و پایین می­رود و می­تواند منجر به فرسودگی شغلی گردد. اعضای P.E.F تغييرات دراماتیک دردناکی را تجربه کرده­اند. بودجه ایالت به تأخیر افتاده، کسری بودجه به وجود می­آید و مذاکره در برقراری قرارداد طولانی می­شود. این تغییرات محیطی را پرورش می­دهد که شمار منابع استرس را به درجه بالایی می­رساند و شامل گرانباری نقش و زمینه­ساز فرسودگی شغلی می­گردد (پاول، 2003).

در دهه اخير مو ضوع استرس و آثار آن در سازمان يكي از مباحث اصلي مديريت رفتار سازماني را به خود اختصاص داده اسـت و فشار عصبي در سازمان همچون آفتي فعاليت­ها را تحليل داده و از بين مي برد. توجه به محـيط هـاي شـغلي و شـرايط كـار كاركنان امري است كه موجب بالا بردن كيفيت كار، حفظ سلامت و بهداشت كاركنان و جهت بهره جويي بيـشتر و بهتـر از طـول مدت سنوات كاري مورد توجه قرار گرفته است. با توجه به تأثير استرس شغلي بر زندگي و كار کارکنان، دست اندر كاران اين گونه سيـستم­ها بايد عوامل مرتبط با رضايت مندي را يافته و جهت پيشرفت و ارتقاي سطح كارايي کارکنان مورد توجه قرار دهند (رحمانی، 1386).
سازمان ملل متحد، در سال 1992 استرس شغلي را بیماري قرن بیستم معرفي كرد؛ چندي بعد سازمان جهاني بهداشت، استرس شغلي را مشكلي همه گیر در جهان اعلام كرد (تانگری، 2003).