ادبیات نظری تحقیق آموزش پیش از دبستان

- مقدمه
بر اساس تجربيات و بررسي هاي روان شناختي و تربيتي ، سال هاي اوليه زندگي كودكان نقش اساسي در رشد و پرورش آنان ايفا مي نمايدچراكه 80 درصـد شخصيت كــودك ظرف 6 سال اوليه حيات او شكل ميگيرد. براين اساس آموزش و پرورش پيش دبستاني از اهميت ويژه‏اي برخوردار بوده و تلاش عمده دولت ها بر اين بوده است كه هرروزه تعداد بيشتري از كودكان تحت پوشش آمــوزشهاي اين دوره قرار گرفته و بــا توجه به ويژگي ها ونيــازهاي فردي ،از آموزشهاي مناسب وسازنده برخوردار گردند. اولين ارتبـاطات انساني- اجتماعي كودكان دردوران پيش دبستانـي شـكل گرفته و شكوفـائي و رشد اين ارتباط منوط به آموزش عشق ورزيدن ، محبت نمودن ،  و نشان دادن راه صحيح برقراري ارتباط توسط والدين و مربيان آنان مي باشد . در واقع پايه هاي اوليه اعتماد به نفس ، مسئـوليت پذيري و استقلال و خلاقيت كودكان در دوران پيش از دبستان استوار مي گردد. توجه دقيق و مناسب به كودكان به رشد و شكوفائي استعدادهاي آنان كمك مي نمايد. مهدهاي كودك‏ و مربيان اين مراكز نقش اساسي وحياتي در تربيت و رشد شخصيت كودكان و نيل به اهداف فوق ايفــا مي نمايند (احدی و کاکاوند، 1382).
.
- كودكان و آموزش پیش از دبستان
كودكان بزرگترين ثروت هر كشور محسوب مي شوند و ترديدي وجود ندارد كه سرمايه گذاري در راه رفاه و تعليم و تربيت آنان از سرمايه گذاري در هر رشته ديگري براي آينده كشور سودمندتر است. قرن حاضر قرن كودك شناخته شده است و در مقايسه با زمان‌هاي گذشته در واقع همچون دوره‌اي طلايي براي كودك است. بايد بدانيم آموزش پيش از دبستان عبارت است از آموزشي كه از زمان تولد آغاز و تا ششمين سال زندگي كودك، يعني سن ورود به دبستان ادامه دارد. هر قدر محيط نشو و نماي كودك متعادل تر و آگاهانه تر در جهت شكوفايي استعدادهاي كودك باشد، هوش او بيشتر و خوي او متعادلتر خواهد شد (محمدی و همکاران، 1387).
.
- تاريخچه آموزش پيش دبستاني    
تاريخچه آموزش پيش دبستاني در ايران به 80 سال پيش باز مي گردد. در سال 1298 مسيونر هاي مذهبي و اقليت هاي ديني به احداث كودكستان ها و مراكز آموزش پيش دبستاني درتهران مبادرت نمودند .در همان اثنا زنده ياد جبار باغچه‏بان در سال 1303 به احداث باغچه اطفال در شهرستان تبريز مبادرت نموده و چند سال بعد در سال 1307 كودكستان ديگري در شهرستان شيراز داير نمود. گفتني است كه در آن اثنا تنها از كودكان خانواده هاي مرفه و كارمندان عالي رتبه ادارات در اين مراكز ثبت نام به عمل مي آمد . استقبال اي

- اهمیت و ضرورت آموزش های پیش از دبستان
سریع ترین دوره ی رشد ابعاد شخصیتی انسان ، دوره ی کودکی است . پژوهش ها نشان داده اندکه اگر آموزش ها و محرکات مناسب در این دوره به کودکان ارائه نگردد ، در دوران بعدی همین محرکات تأثیرات کمتری در تغییر پذیری کودک خواهند داشت . بر اساس نظریه ی بنجامین بلوم ، حدود پنجاه درصد از رشد هوش از تولد تا 4 سالگی صورت می گیرد . 30 % این رشد بین 4 تا 8 سالگی و تنها 20 % آن از 8 تا 17 سالگی محقق می شود . بلوم تأثیر زندگی در محیط غنی و محروم را در افزایش وکاهش نمره ی هوشی مورد تأکید قرار داده است . (عصاره ، 1382 )
.
- ویژگی های دوره پیش دبستانی
دوره ي پيش دبستان با دوره ي مهد كودك تفاوت هاي بسياري دارد؛ چون در دوره ي مهدكودك، كودك صرفا بازي مي كند، تغذيه مي شود و نهايتا شعر يا قصه ياد مي گيرد و بعد هم استراحت كرده و سپس آماده يرفتن به منزل مي شود. به عبارت بهتر، كودك آموخته است كه بايد مدت زماني را در مهد كودك گذرانده و بعد هم به اتفاق والدين راهي خانه شود. از طرفي، مهد كودك معمولا پذيراي كودكان مادران شاغل يا كودكان خانواده هاي مرفه است؛ در حالي كه در دوره ي پيش دبستان، كودك با همسالاني از تمام اقشار جامعه مواجه است. در اين دوره كه امروزه نقش مثبت خود را بيش از پيش نشان مي دهد كودك مي آموزد، نقاشي مي كشد، قصه مي گويد و حتي ايفاي نقش مي كند.گذراندن دوره ي 9 ماهه ي پيش دبستاني، كودك را آماده مي كند تا بتواند با مربي ارتباط برقرار نمايد. زيرا نخستين مكان جدي كه كودك پس از جداشدن از خانه و خانواده به آن وارد شده و حضور در فضاي جديد را تجربه مي كند، همين دوره است. امروزه با تاسيس مراكز پيش دبستاني كه با هدف آموزش، زمينه ي مساعدي را براي حضور مادران در جامعه و از طرفي رشد كودكان فراهم مي كند، دغدغه هاي خانواده ها كمتر شده است. اين دوره ويژگي هايي دارد كه به اهم آن ها در ذيل اشاره مي شود: (روحی و هشجین، 1389).
.
- اهمیت و نقش دوره پیش دبستانی در انضباط فکری
سال‏های آغازین زندگی کودک، یکی از مهم‏ترین دوره‏های رشد او به شمار می‏آید و آنچه در این دوران رخ می‏دهد به‏طور اساسی بر رشد بعدی کودک اثرگذار است. از آنجا که اساس شخصیت فرد در دوره پیش‏دبستانی شکل می‏گیرد. محققان و صاحب‏نظران ارایه آموزش‏های اثر بخش در این دوران را برای رشد بعدی کودک بسیار مهم می‏دانند. اکثر مطالعات و پژوهش‏ها نشان می‏دهد محیط خانواده پاسخ‏گوی رشد اجتماعی کودک بعد از چهار سالگی نیست و کودکان در این سن، نیاز به شرکت در فعالیت‏های اجتماعی بیشتری دارند و حضور در محیط‏ های پیش‏دبستانی این امکان را به آنها می‏دهد تا با کودکان همسن و سال خود ارتباط برقرار کرده و به تدریج مهارت‏های اجتماعی لازم را برای برقراری روابط اجتماعی به دست بیاورند (کامیلی و همکاران ، 2010، به نقل از محمدیان، 1390).

- اولويت ها در برنامه آموزش پیش دبستانی
هر كودك به تناسب ميزان علاقه و توانايي خويش ياد مي‌گيرد. هيچ محدوديتي براي پيشرفت كودك وجود ندارد و مفاهيم متنوع به اشكال مختلف ارائه مي‌شود. كودك هنگام انجام فعاليت‌ها از آزادي بيشتري برخوردار است. آموزش بري او جنبه بازي و سرگرمي پيدا مي‌كند.    
كودك شخصا در فعاليت ها شركت مي‌كند، بين دانسته‌هاي كودك و به كار بستن اين دانسته‌ها، هماهنگي ايجاد مي‌شود. در نتيجه علم و عمل توام مطرح مي‌شوند، هر كودك در اداره اجتماع خود و آموزش سهمي دارد و كار معيني را انجام مي‌دهد (دپارتمان آموزش آمریکا ، 2004).   

- روشهای آموزش پیش دبستانی
روش آموزش پیش دبستانی، بیشتر بازی محور است و فعالیت های آن آزادی محورند. بازی، نقش بسیار مهم و کلیدی در آموزش پیش دبستانی دارد. این روش، مبتنی بر بازی است و کودک در دوره پیش دبستانی، در همه فعالیت ها، فعالانه شرکت داشته و نباید منفعل باشد ما گفتیم که ارزشیابی ها در دوره پیش دبستانی، باید تکوینی باشند. در اینجا، بین نگرش ها و فعالیت های والدین در خانه و فعالیت ها و روش های تدریس معلمان در دوره پیش دبستانی، تضاد وجود دارد. از طریق ایجاد ارتباط منظم با والدین و ارائه آموزشهای منظم و نظام دار به آنها، باید تضاد بین نگرش های والدین و معلمان پیش دبستانی را از بین برد.
آموزشهای پیش دبستانی ، کودک محورند ، نه موضوع محور و برنامه ها بر اساس کودک محوری طراحی و تهیه می شوند . منظور از کودک محوری، این است که علایق ، نیازها و توانایی های کودک اساس برنامه ریزی قرار گیرد .     در دوره پیش دبستانی ، موضوعات درسی مهم نیست ، بلکه رشد کودک اهمیت بسیاری دارد و آموزش های آن رشد محور هستند . در دوره پیش دبستانی و دبستان ، به کودک به عنوان موجود در حال تکوین و تحول می نگرد (بارتون و همکاران ، 2005).    
.
- ويژگيهاي تفكّر در كودك پیش دبستانی
انسان حيواني متفكّر معرّفي شده است و از خصائص او انديشيدن ،تجزيه و تحليل ،استنتاج و تصميم گيري ذكر شده است وتفكّر فصل مميز انسان از حيوان است. تفكّر جرياني است كه فرد كوشش مي كند مشكلي را كه با آن روبرو شده است مشخّص و با استفاده از تجربيّات قبلي خود آنرا حل سازد . همچين تفكّر نوعي پرورش و ايجاد زمينه براي ايجاد مهارت در ذهن است تا در سايةآن انديشه هاي غني بوجود آمده و امكان كسب اطلاعات و آگاهي هاي مورد لزوم زيادتر گردد. ( کامکار، 1381).