فارسی نهم عجایب صنع حق تعالی

 بدان که هر چه در وجود است ، همه صنع خدای تعالی است . آسمان و کتاب و ماه و ستارگان و زمین آنچه بر وی است ، چون کوه و بیابان و نهرها و آنچه در کوه هاست از جواهر و معادن و آن چه بر روی زمین است از انواع نباتات و آنچه در بر و بحر است از انواع حیوانات و آنچه میان آسمان و زمین است چون میغ و باران و برف و تگرگ و رعد و برق و قوس و قزح و علاماتی که در هوا پدید آید ، همه عجایب صنع حق تعالی است که تو را فرموده است تا در آن نظر کنی . پس اندر این آیات تفکر کن . معنی : آگاه باش که هر چه در جهان هستی وجود دارد . همه را خداوند بلند مرتبه آفریده است . آسمان ، آفتاب ، ماه ، ستارگان و زمین ، آنچه بر روی زمین است مانند کوه ، بیابان و رودخانه و آنچه در کوه هاست از سنگ های قیمتی و معدن ها و آنچه که بر روی زمین وجود دارد . از گیاهان گوناگون و آنچه که در خشکی و دریا وجود دارد از انواع حیوانات و آنچه که در میان آسمان و زمین است . مانند ابر ، ،باران ، برف ، تگرگ ، رعد ، برق ، رنگین کمان و نشانه هایی که در هوا آشکار می شود . همه ، شگفتی های آفرینش خداوند بلند مرتبه است و این ها ، نشانه هایی از خداوند بلند مرتبه است که به تو فرمان داده است که در آن ها نگاه کنی . پس در این نشانه های خداوند ، فکر و اندیشه کن . آرایه ها : آفتاب ، ماه و ستارگان = مراعات نظیر / زمین ، کوه و بیابان = مراعات نظیر / جواهر و معادن = مراعات نظیر / میغ ، باران ، تگرگ و قوس قزح = مراعات نظیر( در قسمت آغازین درس ، چون چند مجموعه مراعات نظیر با هم به کار رفته است .شبکه معنایی به وجود آمده است )/ آسمان و زمین = تضاد / برّ و بحر = تضاد / این عبارت ، تلمیح دارد به آیه های 6 تا 11 سوره «ق» افلم بنظروا الی السماء فوقهم کیف بنیناها و زیّناها و مالها من فروج والارض مددناها والقینا فیها رواسی و انبتنا فیها من کل زوج بهیج تبصره و ذکری لکل عبد... یاد آوری : دراین عبارت ، تشبیه وجود ندارد ( چون کوه و بیابان و ....) تشبیه نیست . نکته دستوری : ( وی ) در ( بر وی است ) ضمیر شخصی است که به زمین بر می گردد . این کاربرد ، قدیمی است و در گذشته برای غیر انسان هم از ضمیر شخصی استفاده می کردند . در زمین ، نگاه کن که چگونه بساط تو ساخته ست و جوانب وی فراخ ، گسترانیده و از زیر سنگ های سخت ، آب های لطیف ، روان کرده تا بر روی زمین می رود و به تدریج بیرون می آید و در وقت بهار بنگر و تفکر کن که زمین ، چگونه زنده شود و چون دیبای هفت رنگ گردد ، بلکه هزار رنگ شود . آرایه ها : سنگ ، آب ، لطیف و روان = مراعات نظیر / زمین ( =چون) دیبای هفت رنگ = تشبیه نکته دستوری : ....