بررسي مسائل بهداشت حرفه اي در كارخانه داروپخش (پروژه كارآموزي)

گزارش کاراموزی بررسی مسائل بهداشت حرفه ای در كارخانه داروپخش در 116 صفحه ورد قابل ویرایش

مقدمه:

انسان از آغاز آفرینش به منظور استمرار حیات، به كار و كوشش مجبور بوده و در این راه سختی های بسیاری را متحمل شده است. امروزه به علت رشد روز افزون جمعیت و مصرف بیش از اندازه و بر پایی صنایع بزرگ، استفاده از انواع ماشین آلات، تجهیزات ، فرایندها و مواد شیمیایی و … امری گریزناپذیر شده است.

صنعتی شدن و تولید فزاینده مخاطراتی گوناگون را برای نیروی كار به ارمغان آورده و موجب شود نیروی كار در معرض عوامل زیان آور بسیار قرار گیرد، عواملی كه جزء جدایی ناپذیر صنعت و تولید به شمار می آیند و همواره تندرستی نیروی كار را تهدید می كنند. از این رو حفاظت از تندرستی نیروی كار و بهسازی محیط كار از اهمیت شایان توجه برخوردار است.

این گزارش جهت بررسی مسائل بهداشت حرفه ای در كارخانه داروپخش طی یك دوره كارآموزی تهیه شده و سعی شده در آن پس از بررسی ها و ارزیابی ها و اندازه گیریهای انجام شده و ارائه اطلاعات لازم در زمینه مسائل مختلف و عوامل زیان آور كار پیشنهادات مفید و موثری جهت بهتر سازی محیط كار ارائه شود.

امید روزیكه نیروی كار در تمام صنایع ایران از سلامت و ایمنی كامل برخوردار شود.


بهداشت حرفه ای در صنایع داروسازی :

بهداشت حرفه ای در صنایع داروسازی از اهمیت بسزایی برخوردار است. زیرا محصول نهایی تولید شده در كارخانه های داروسازی دارویی بوده و مصرف كنندگان آن بیماران می باشند. بنابراین حفظ شرایط صد درصد بهداشتی مطابق استانداردهای بین المللی در محیط كارخانه امری است ضروری كه كنترل آن بر عهده مسئولین متخصص واگذار شده و آنها موظیف به نظارت مستقیم بهداشت محیط كار می باشند.

برای درك صحیح از مفهوم بهداشت حرفه ای در كارخانجات داروسازی بهتر است به تعریف بهداشت حرفه ای توجه كافی داشته باشیم در واقع بهداشت حرفه ای عبارتست از علم و هنر پیشگیری از اثرات سوئی كه در طرز كار، محیط كار و خصلت كار وجود دارد و سلامت شاغل را به خطر انداخته وباعث ایجاد بیماری های حرفه ای، مسمومیت های شغلی و حوادث ناشی از كار می شود ( براساس تعریف ALHA (انجمن متخصصین مهندسی بهداشت حرفه ای آمریكا) همانطور كه می دانیم مواد اولیه مصرفی در كارخانجات دارویی بیشتر از مواد شیمیایی تشكیل می یابد. بنابراین در صورت عدم استفاده صحیح از موارد مزبور عوامل شیمیایی مورد مصرف ممكن است در اثر تماس با اعضای بدن كارگران و با ورود به دستگاه تنفسی و گوارشی و همینطور از طریق پوست موجبات ناراحتی آنان را فراهم بسازد و با مواد شیمیایی ممكن است باعث تحریك و سایر عوارض دیگر گردد.

از جمله عوراض زیان آور فیزیكی كه در كارخانجات داروسازی ممكن است روی سلامتی كارگران اثر منفی داشته باشد می توان سروصدا، روشنایی، حرارت و امثال آنها را ذكر كردكه در بخشهای مختلف به نحوی موجبات ناراحتی كارگران را سبب می شوند  و می بایست راههای كنترل صحیح آنها را شناسایی نمود و در صورتیكه راه كنترل به نحوی وجود داشته باشد با وسایل حفاظت فردی مناسب اقدام به جلوگیری از عوارض نامطلوب آنها نمود.
سازمانها و تشكیلات بهداشت حرفه ای در ایران

این سازمانها عبارتند از سازمانهای دولتی مسئول در امر بهداشت حرفه ای و حفاظت صنعتی وسازمانهای اختصاصی كه از طرف صنایع ایجاد می گردند.

سازمانهای دولتی یا مستقیماً مجری برنامه های بهداشت حرفه ای و حفاظت صنعتی بوده و یا موظف در نظارت بر انجام امور و یا اینكه مسئول آموزش كادر فنی مورد لزوم می باشند. وزارت كار و امور اجتماعی مسئولیت مستقیم در مقابل مسائل كار و كارگری داشته و فعالیت گسترده ای در این زمینه دارد.

سازمان تامین اجتماعی و وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشكی در سطح كشور فعالیت های جنبی در زمینه بهداشت حرفه ای دارند. اینك به ذكر قانون كار وزارت كار و سازمان تامین اجتماعی و آیین نامه های كمیته حفاظت و بهداشت حرفه ای می پردازیم.


1) قوانین كار، وزارت كار مورد استناد فعالیتهای بهداشت حرفه‌ای:

ماده های 2،85،86،87،88،89،90،91،92،93،94،95،96،97،98،99،100،101،102،103،

104،105،106،156،179،193

2) آئین نامه های سازمان تامین اجتماعی :

ماده های 3،4،54،60،61،65،66،88،90

3) آئین نامه های كمیته حفاظت فنی :

ماده های 1،2،3،4،5،6،7

تاریخچه و مشخصات شركت كارخانجات داروپخش :

شركت داروپخش در تاریخ 23/10/1334 با سرمایه 000/000/250 ریال با عنوان بنگاه خیریه داروپخش به منظور ارائه خدمت دارویی در زمینی به مساحت 20 هكتار در كیلومتر 18 اتوبان كرج آغاز به كار نمود. محصولات بخش تولیدی این مجتمع در آغاز حدود 20 قلم و شامل انواع آمپول ، قرص  و شربت بود، كه تا پیروزی انقلاب اسلامی تنوع تولیدات كارخانه به 80 قلم رسید.

مجموعه بزرگ داروپخش در سال 1357 پس از به ثمر رسیدن انقلاب اسلامی به وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشكی ملحق و با توجه به اجرای نظام نوین دارویی، همگام با سایر كارخانجات تولیدی محصولات خود را با نام ژنریك تولید و به بازار عرضه نمود و از سال 1359 با دگرگونی كه در ساختار تشكیلاتی این مجموعه رخ داد با نام شركت سهامی داروپخش به تلاش خود ادامه داد كه از اسفند سال 1371 مالكیت آن از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی به سازمان تامین اجتماعی منتقل و با نام شركت داروپخش (سهامی خاص) به فعالیت خود ادامه می دهد.

در سال 1372 شركت داروپخش از سهامی خاص به سهامی عام تغییر و در سال 1377 با تبدیل واحدهای خود گردان به شركتهایی با شخصیت حقوقی مستقل، كارخانه داروپخش نیز از شركت داروپخش سهامی عام منفك و از همان تاریخ تحت عنوان شركت كارخانجات داروپخش ( سهامی خاص) وظایف خود را دنبال می كند.در حال  حاضر شركت با بهره گیری از خدمات بیش از 900 نفر در رده های مختلف تحصیلی و تجربی در زمینه تولید حدود 140 قلم اشكال مختلف دارویی فعالیت دارد و در حدود 12% از كل محصولات مختلف دارویی و بهداشتی را تأمین می نماید.

شركت داروپخش با توجه به توسعه كمی و كیفی و بهره برداری از بیش از 40 سال تجربه در حال حاضر از بخشهای زیر تشكیل شده است:

-         بخش قرص و كپسول

-         بخش استریل

-         بخش شربت وقطره خوراكی

-         بخش فرآورده های بهداشتی

-         بخش پماد ، كرم وشیاف

-         بخش كارتریج

-         بخش سرم

در همین راستا و به منظور بهبود بخشیدن به تولیدات و پاسخگویی به نیاز بازارهای جهانی در بهمن ماه سال 1376 ، شركت موفق به اخذ گواهینامه ISO 9002 گردید.

كارگاهها و صنایعی كه شركت را احاطه كرده اند عبارتند از:

در ضلع شمالی چاپخانه جمهوری اسلامی و كارخانه تولید مواد اولیه ، در ضلع جنوبی رنگ سازی و كارگاههای تولید قطعات، در ضلع شرقی بهزیستی و انبارهای نگهداری كالاهای تولیدی و در ضلع غربی كارگاه نیروی انتظامی واقع شده است.
كنترل سروصدا

پس از اینكه اقدامات شناسایی و ارزیابی اولیه سروصدا صورت گرفت بایستی تدابیر كنترلی را به منظور كاهش سرو صدا و آثار زیان آور آن بر روی كارگران به كار برد. به طور كلی اقدامات كنترلی بایستی بر روی سه شاخص منبع صوت ، مسیر عبور صوت و دریافت كننده صوت صورت گیرد.

یكی از مهمترین پارامترهایی كه در طراحی اقدامات كنترلی باید مدنظر داشت، مسئله اقتصادی و هزینه در برداشتن اقدامات كنترلی است كه در وهله اول به چشم می خرود و در دراز مدت اثرات خود را نمایان می سازد.

اولین اقدام كنترلی از منبع صدا (Noise Saurce) آغازمی گردد و در صورت امكان چنین وضعیتی نیاز به كنترل محیطی صورت وجود ندارد و زمان كوتاهتری را نیز صرف می نماید.

این اقدام شامل سرویس دهی و تعمیرات به موقع دستگاههای پرسروصدا و روغن كاری بخشهای گردنده ولغزنده دستگاه ها به منظور كاهش اصطكاك واستفاده از پی ریزی (Fandation) مناسب برای زیردستگاها و كاهش ارتعاشات و تعویض دستگاههای فرسوده و قدیمی با دستگاه های جدید و كم سروصدا، استفاده از حفاظهای جاذب صوت روی دستگاهها و جلوگیری از انتشار صوت و استفاده از وسایلی كه سروصدای كمتری ایجاد می نمایند و عدم تجمع چند دستگاه بر سرو صدا در یك محیط می باشد.

در غیر اینصورت اقدام كنترلی بر روی مسیر عبور صوت یعنی فاصله بین منبع ایجاد صوت و دریافت كننده صورت می گیرد تا صدا به حد كمتری به فرد برسد. البته محصور كردن منبع مشكلاتی دارد از قبیل مزاحمت برای تولید، وارد آمدن فشار به ماشین در اثر گرم شدن دستگاه و كاهش بازده كار.

از اقدامات كنترلی دیگر پوشاندن سقف و دیوارها با مواد جاذب صوت می‌باشد كه این راه امكان بیشتری دارد.

آخرین اقدام كنترلی بر روی دریافت كننده صورت می گیرد زمانیكه هیچگونه اقدام كنترلی نتوانیم انجام دهیم برای حفاظت شنوایی كارگر و جلوگیری از اثرات زیان آور سروصدا از وسایل حفاظت فردی (گوشیهای حفاظتی) استفاده می گردد.

بررسی نتایج بدست آمده:

-    در قسمت بسته بندی كار پول های دندانی زمانیكه دستگاه منگنه بكار بیفتد صدای محیط به حدی بالاتر از حد استاندارد می‌رسد.

-    در قسمت پركنی شربت میزان صدای ایجاد شده در اكثر نقاط بالاتر از حد استاندارد است و به طور كلی صدای عمومی محیط نیز بالاتر از حدود استاندارد می باشد. با توجه به اینكه در هنگام اندازه گیری تنها یكی از خطوط پركنی مشغول فعالیت بوده و نهایتاً نتیجه اندازه گیری بیشتر از این معنا خواهد بود.

-    در سالن بسته بندی فرض و كپسول صدا تقریباً در حد استاندارد می باشد البته در هنگام اندازه گیری تعدادی از دستگاهها خاموش بودند.

-         در سالن بسته بندی آمپول نیز صدا در حد استاندارد و مطلوب می باشد.

-         در نیروگاه مركزی صدا در نقاط اندازه گیری شده بیش از میزان استاندارد است.

-    در نیروگاه سرم سازی نیز در نقاط انتخابی میانگین میزان صدا بالاتر از حد استاندارد می باشد خصوصاً در نقاطی كه اطراف ژنراتورها می باشند صدا بسیار بالا است.
پیشنهادات

-    در سالن بسته بندی كارپول های دندانی طبق اندازه گیریهای انجام شده مشاهده شد زمانیكه دستگاه منگنه كارتونها بكار می رود صدا به بالاتر از حد استاندارد می رسد بنابراین بهتر است در كنار سالن اتاقكی ، دیوارهای جاذب صدا تشكیل شود و منگنه كارتونها توسط یك فرد در این محل صورت بگیرد.

-    با توجه به اینكه عمل بازرسی كاریول ها در سالن بسته بندی صورت می گیرد برای اینكه تعداد افراد كمتری در معرض سروصدای ناشی از دستگاه قرار بگیرند بهتر است كه مسیرهای بازرسی از محل قرار گیری دستگاه جدا شود.

-    در قسمت پركنی شربت با وجود روشن بودن یك خط تولید، صدای موجود در محدوده خطر می باشد توصیه می شود دیوارها و سقف كارگاه با مواد جاذب پوشانیده شوند و طبق چك لیست هایی دستگاه ؟؟ سرویس و بازرسی شوند و قطعات فرسوده تعویض گردند.

-    در نیروگاههای سرم سازی مركزی می توان توسط مواد جاذب صدا و نصب خفه كننده صدا مانند پشم شیشه و با بازرسی مرتب و تعویض قطعات فرسوده میزان صدا را كاهش داد.

-    در نیروگاه ها اتاقكهای استراحتی كه برای پرسنل این بخش در نظر گرفته شده باید دارای دیوارهای جاذب صدا و شیشه های دو جداره باشد تا صدای دستگاهها به داخل نفوذ نكند.

-    انجام ادیومتری برای كارگرانی كه در قسمتهای زیر سروصدا فعالیت دارند ضرورت دارد تا در صورت بروز هر گونه مشكل در افراد آنها را شناسایی كرده و اقدامات درمانی و پیشگیرانه صورت گیرد ودر صورت وجود افت شنوایی انتقال آنها به قسمتهای دیگر انجام گردد.

-    استفاده نمودن كارگران از گوشیهای حفاظت فردی و نظارت مداوم ودقیق بر استفاده كردن آنها توسط پرسنل ضرورت دارد.

بررسی شرایط جوی در كارخانه داروپخش :

 با توجه به محصولات تولیدی این كارخانه نقاطی كه جهت اندازه گیری شرایط جوی انتخاب گردیده ونقاطی بوده است كه دمای حرارتی آن بالاتر از حد استاندارد به نظر می رسد.

اندازه گیریها در فصل پاییز و در شرایطی صورت گرفته است كه دمای محیط حدود 20 تا 23 درجه سانتیگراد می باشد.

1- سالن ساخت پماد :

در ارزیابی WBGT نقاطی كه كارگران بیشتر در آن فعالیت می كند برای اندازه گیری انتخاب شد و ؟؟ WBGT در این نقاط و در سه ارتفاع سر، تنه و پا قرار گرفت سالن ساخت پماد دارای یك اتاق گرمخانه است كه درآن عمل ذوب پارافین صورت می گرد و دما در این محیط بسیار بالا می باشد اكارگران فعال در این بخش در هر شیف كاری 3 تا 4 مرتبه و هر مرتبه به مدت 20-15 دقیقه در این اتاق كار می كند اندازه گیری در 8 نقطه صورت گرفت. بعداز محاسبه WBGT در هر نقطه میانگین WBGT را بدست می آوریم. با توجه به نوع كار و نوع لباس و رطوبت نسبی محیط به اصلاح آن می پردازیم.

كاری كه در این تحقیق انجام می  گیرد در حالت راه رفتن می باشد و نوع كار هر دو بازو و سبك است و كار بصورت 75% كار و 25% استراحت می باشد.

2- سالن اتوكلاو S.V.Ps:


در اتاق اتوكلاو S.V.Ps نقاطی كه كارگر بیشتر در آن استقرار دارد برای اندازه گیری WBGT انتخاب شد و لیست WBGT در این نقاط در سه ارتفاع ( سر، تنه و پا) قرار گرفت اندازه گیریها در 6 نقطه و دردو زمان صورت گرفت. ( قبل از باز شدن درب اتوكلاو كاری كه كارگر در این بخش انجام می دهد در حالت راه رفتن و نشسته می باشد و كار با تمام بدن واز نوع متوسط است و بصورت 75% كار و25% استراحت می باشد.

3- سالن اتوكلاو و بسته بندی سرم:

در این بخش نیز برای اندازه گیری WBGT نقاطی در اطراف اتوكلاو انتخاب شد و در 6 نقطه اندازه گیری در سه ارتفاع ( سر، تنه و پا) صورت گرفت ، نوع كار در این محیط راه رفتن می باشد و كارگران بسته بند هم بصورت نشسته كار انجام می دهند و كار با تمام بدن و بصورت 25% استراحت و 75% كار می باشد.

4- سالن بسته بندی قرص و كپسول :

در این بخش نقاطی كه محل استقرار كارگران بود انتخاب شده و اندازه گیری در 5 نقطه انتخابی در سه ارتفاع ( سر، تنه و پا صورت گرفت نوع كار بصورت نشسته و ایستاده و سبك می باشد و كار با دو بازو انجام می گیرد و نسبت كار و استراحت در این بخش نیز بصورت 75/0 كار و25%‌استراحت می باشد.

بعد از انجام محاسبات WBGT با توجه به نوع لباس و نوع كار به اصلاح آن می‌پردازیم. برای ارزیابی شرایط جوی محیط های اندازه گیری شده از استاندرد ارائه شده در جدول (18-2) استفاده می شود و مقایسه هایل ازم با شرایط استاندارد صورت می گیرد.