بررسی و مقایسه ویژگیهای خانوادگی و اجتماعی سالمندان مبتلا به آلزایمر و سالمندان عادی
مقدمه 7
فصل اول
طرح مسئله 10
انگیزه پژوهشگر 12
هدف اصلی تحقیق 12
ضرورت و اهمیت موضوع 12
سئوالات اصلی تحقیق 14
فرضیههای تحقیق 13
فصل دوم
بخش اول ادبیات نظری 16
ویژگیهای جمعیتی سالمندان 17
1. ویژگیهای جمعیتی سالمندان در جهان 18
2. ویژگیهای جمعیتی سالمندان در ایران 18
بیماری آلزایمر 19
تاریخچه 19
علائم بیماری آلزایمر 21
عوامل ایجادکننده بیماری آلزایمر 22
رابطه تعداد افراد خانواده و آلزایمر 24
مراحل بیماری آلزایمر 25
نظریههای جامعهشناختی 26
نظریه رهایی از قید 27
انتقادهای ارائه شده به نظریه رهایی از قید 29
نظریه فعالیت 31
انتقادهای ارائه شده به نظریه فعالیت 33
نظریه تضاد 36
نظریه محیط اجتماعی 35
سالمندی به عنوان یک فرهنگ فرعی 35
سالمندی به عنوان گروه اقلیت 35
نظریه نقش 36
نظریه فرانوگرایی 36
نظریههای روانشناختی 37
نظریه پیوستگی 37
نظریه روانی اجتماعی اریک اریکسون 37
بخش سوم: چارچوب نظری تحقیق 39
مدل نظری تحقیق 42
فصل سوم: روششناسی پژوهش
جامعه آماری 44
روش نمونهگیری 44
نحوه جمعآوری اطلاعات و ابزار سنجش 45
تعریف مفاهیم پژوهش 45
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل دادههای پژوهش
توصیف دادهها 53
تحلیل دادهها 53
بخش اول نتایج توصیفی پژوهش 54
بخش دوم نتایج استنباطی پژوهش 75
نتایج حاصل از آزمون فرضیات پژوهش 80
فصل پنجم: نتیجهگیری و پیشنهادات
تجزیه و تحلیل یافتههای حاصل از آزمون فرضیات 83
منابع و مآخذ 88
ضمائم 91
فهرست جداول
جدول 1- توزیع فراوانی نمونه مورد مطالعه بر حسب جنسیت 54
جدول 2- توزیع فراوانی نمونه مورد مطالعه بر حسب سن 55
جدول 3- توزیع فراوانی نمونه مورد مطالعه بر حسب تعداد افراد خانواده 56
جدول 4- توزیع فراوانی نمونه مورد مطالعه بر حسب وضعیت تاهل 57
جدول 5- توزیع فراوانی نمونه مورد مطالعه بر حسب پایگاه شغلی 58
جدول 6- توزیع فراوانی نمونه مورد مطالعه بر حسب میزان تحصیلات 59
جدول7- توزیع فراوانی نمونه مورد مطالعه بر حسب میزان درآمد 60
جدول8- توزیع فراوانی سوال 8 پرسشنامه 61
جدول9- توزیع فراوانی سوال 9 پرسشنامه 62
جدول10- توزیع فراوانی سوال 10 پرسشنامه 63
جدول11- توزیع فراوانی سوال 11 پرسشنامه 64
جدول12- توزیع فراوانی سوال 12 پرسشنامه 65
جدول13- توزیع فراوانی سوال 13 پرسشنامه 66
جدول14- توزیع فراوانی سوال 14 پرسشنامه 67
جدول15- توزیع فراوانی سوال 15 پرسشنامه 68
جدول16- توزیع فراوانی سوال 16 پرسشنامه 69
جدول17- توزیع فراوانی سوال 17 پرسشنامه 70
جدول18- توزیع فراوانی سوال 18 پرسشنامه 71
جدول19- توزیع فراوانی سوال 19 پرسشنامه 72
جدول20- توزیع فراوانی سوال 20 پرسشنامه 73
جدول 21- توزیع فراوانی سوال 21 پرسشنامه 73
جدول 22- توزیع فراوانی سوال 22 پرسشنامه 74
جدول1- آزمون استنباطی فرضیه اول 75
جدول2- آزمون استنباطی فرضیه دوم 76
جدول3- آزمون استنباطی فرضیه سوم 77
جدول4- آزمون استنباطی فرضیه چهارم 78
جدول5- آزمون استنباطی فرضیه پنجم 79
مقدمه:
در سلسله مراتب تحول، دوره سالمندی مرحله نهایی قلمداد میشود. به نظر میرسد برخی ویژگیهای کمال مانند پختگی و خردمندی در دوره سالمندی به حد اعلای خود میرسند. اما از سوی دیگر میدانیم که با گذر از دوره میانسالی و ورود به دوره بزرگسالی و سالمندی، ضعفهایی نیز در فرد عارض میشوند. با این وصف اینکه آیا سالمندی همراه با پختگی است و یا آنکه سالمندی ضعف عمومی را در پی دارد، میتواند تضادی را ایجاد نماید. آیا به راستی سالمندی همواره از دست دادن و افت تواناییهاست یا آنکه همراه با برخی از دستدادنها و افتها، اکتسابها و تواناییهایی نیز بروز مییابد؟ اگر به محیط اطراف خود نگاهی گذرا داشته باشیم، سالمندانی را میبینیم که همچنان در این دوره، مولد، سالم، خوشفکر، سرزنده و شاداب هستند، اما عدهای دیگر وابسته و غیرفعال یا مانند بیماران مبتلا به آلزایمر دچار فراموشی شده و حتی نزدیکترین افراد خود را نیز نمیشناسند. این میتواند برای اکثر افراد نوجوان، جوان و میانسال جذاب باشد که چنانچه شانس ادامه حیات داشته باشیم، چه نوع سالمندی در انتظارمان است؟ آیا ما نیز سالمندی مولد، فعال، سالم خواهیم شد؟ یا آنکه با ورود به سالمندی، دورهای از ضعف، بیماری و طرد اجتماعی را تجربه خواهیم کرد؟ آیا رسیدن به هر یک از این دو قطب سالمندی نتیجه محتوم و از پیشتعیینشدهای که باید منفعلانه انتظار آنرا کشید یا آنکه میتوان نتیجه کار را براساس دخالتها و دستکاریهای عوامل و متغیرهایی تغییر داد؟ آیا بیماریی مانند آلزایمر با تبعاتی که دارد، تنها نتیجه یکسری عوامل ژنتیکی میباشد و هیچ راه مبارزهای با آن وجود ندارد؟ اگر اینچنین است پس چرا در طی سالهای اخیر که جوامع به سمت صنعتیشدن پیش رفته و انواع استرسها و فشارها بر فرد وارد میشود، رقم این بیماری به شدت بالا رفته است، به طوریکه در مجله پزشکی لانست عنوان شده در هر 7 ثانیه 1 نفر در دنیا به این بیماری دچار میشوند.
حدود نیم قرن است که سازمان بهداشت جهانی بر روی مسئلهای به عنوان پیشگیری از بیماریها در حفظ سلامت سالمندان کار میکند و از سال 1982، سالی که سازمان ملل متحد کنگره جهانی خود را در وین پیرامون مشکلات بهداشت سالمندان برپا نمود این مسئله به صورت چشمگیرتری مورد توجه قرار گرفت. (رستگارپور، 1378)
مجمع عمومی سازمان ملل متحد به منظور پذیرش جمعیت عظیم سالمندان در قطعنامه شماره 4715، سال 1999 را به عنوان سال جهانی سالمندان نامید.
علیرغم آنکه توجه به مسائل سالمندان در حوزه پزشکی قدمت طولانی دارد اما رشد فزاینده و شتابان جمعیت سالخورده در سالهای اخیر و تاثیر عمیقی که این پدیده بر شرایط اقتصادی- اجتماعی دارد، زمینه نگرشهای چندجانبهای همچون نگرش اجتماعی و روانشناختی را فراهم کرده است.
فهرست مطالب
عنوان صفحه مقدمه 7
فصل اول
طرح مسئله 10
انگیزه پژوهشگر 12
هدف اصلی تحقیق 12
ضرورت و اهمیت موضوع 12
سئوالات اصلی تحقیق 14
فرضیههای تحقیق 13
فصل دوم
بخش اول ادبیات نظری 16
ویژگیهای جمعیتی سالمندان 17
1. ویژگیهای جمعیتی سالمندان در جهان 18
2. ویژگیهای جمعیتی سالمندان در ایران 18
بیماری آلزایمر 19
تاریخچه 19
علائم بیماری آلزایمر 21
عوامل ایجادکننده بیماری آلزایمر 22
رابطه تعداد افراد خانواده و آلزایمر 24
مراحل بیماری آلزایمر 25
نظریههای جامعهشناختی 26
نظریه رهایی از قید 27
انتقادهای ارائه شده به نظریه رهایی از قید 29
نظریه فعالیت 31
انتقادهای ارائه شده به نظریه فعالیت 33
نظریه تضاد 36
نظریه محیط اجتماعی 35
سالمندی به عنوان یک فرهنگ فرعی 35
سالمندی به عنوان گروه اقلیت 35
نظریه نقش 36
نظریه فرانوگرایی 36
نظریههای روانشناختی 37
نظریه پیوستگی 37
نظریه روانی اجتماعی اریک اریکسون 37
بخش سوم: چارچوب نظری تحقیق 39
مدل نظری تحقیق 42
فصل سوم: روششناسی پژوهش
جامعه آماری 44
روش نمونهگیری 44
نحوه جمعآوری اطلاعات و ابزار سنجش 45
تعریف مفاهیم پژوهش 45
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل دادههای پژوهش
توصیف دادهها 53
تحلیل دادهها 53
بخش اول نتایج توصیفی پژوهش 54
بخش دوم نتایج استنباطی پژوهش 75
نتایج حاصل از آزمون فرضیات پژوهش 80
فصل پنجم: نتیجهگیری و پیشنهادات
تجزیه و تحلیل یافتههای حاصل از آزمون فرضیات 83
منابع و مآخذ 88
ضمائم 91
فهرست جداول
جدول 1- توزیع فراوانی نمونه مورد مطالعه بر حسب جنسیت 54
جدول 2- توزیع فراوانی نمونه مورد مطالعه بر حسب سن 55
جدول 3- توزیع فراوانی نمونه مورد مطالعه بر حسب تعداد افراد خانواده 56
جدول 4- توزیع فراوانی نمونه مورد مطالعه بر حسب وضعیت تاهل 57
جدول 5- توزیع فراوانی نمونه مورد مطالعه بر حسب پایگاه شغلی 58
جدول 6- توزیع فراوانی نمونه مورد مطالعه بر حسب میزان تحصیلات 59
جدول7- توزیع فراوانی نمونه مورد مطالعه بر حسب میزان درآمد 60
جدول8- توزیع فراوانی سوال 8 پرسشنامه 61
جدول9- توزیع فراوانی سوال 9 پرسشنامه 62
جدول10- توزیع فراوانی سوال 10 پرسشنامه 63
جدول11- توزیع فراوانی سوال 11 پرسشنامه 64
جدول12- توزیع فراوانی سوال 12 پرسشنامه 65
جدول13- توزیع فراوانی سوال 13 پرسشنامه 66
جدول14- توزیع فراوانی سوال 14 پرسشنامه 67
جدول15- توزیع فراوانی سوال 15 پرسشنامه 68
جدول16- توزیع فراوانی سوال 16 پرسشنامه 69
جدول17- توزیع فراوانی سوال 17 پرسشنامه 70
جدول18- توزیع فراوانی سوال 18 پرسشنامه 71
جدول19- توزیع فراوانی سوال 19 پرسشنامه 72
جدول20- توزیع فراوانی سوال 20 پرسشنامه 73
جدول 21- توزیع فراوانی سوال 21 پرسشنامه 73
جدول 22- توزیع فراوانی سوال 22 پرسشنامه 74
جدول1- آزمون استنباطی فرضیه اول 75
جدول2- آزمون استنباطی فرضیه دوم 76
جدول3- آزمون استنباطی فرضیه سوم 77
جدول4- آزمون استنباطی فرضیه چهارم 78
جدول5- آزمون استنباطی فرضیه پنجم 79
مقدمه:
در سلسله مراتب تحول، دوره سالمندی مرحله نهایی قلمداد میشود. به نظر میرسد برخی ویژگیهای کمال مانند پختگی و خردمندی در دوره سالمندی به حد اعلای خود میرسند. اما از سوی دیگر میدانیم که با گذر از دوره میانسالی و ورود به دوره بزرگسالی و سالمندی، ضعفهایی نیز در فرد عارض میشوند. با این وصف اینکه آیا سالمندی همراه با پختگی است و یا آنکه سالمندی ضعف عمومی را در پی دارد، میتواند تضادی را ایجاد نماید. آیا به راستی سالمندی همواره از دست دادن و افت تواناییهاست یا آنکه همراه با برخی از دستدادنها و افتها، اکتسابها و تواناییهایی نیز بروز مییابد؟ اگر به محیط اطراف خود نگاهی گذرا داشته باشیم، سالمندانی را میبینیم که همچنان در این دوره، مولد، سالم، خوشفکر، سرزنده و شاداب هستند، اما عدهای دیگر وابسته و غیرفعال یا مانند بیماران مبتلا به آلزایمر دچار فراموشی شده و حتی نزدیکترین افراد خود را نیز نمیشناسند. این میتواند برای اکثر افراد نوجوان، جوان و میانسال جذاب باشد که چنانچه شانس ادامه حیات داشته باشیم، چه نوع سالمندی در انتظارمان است؟ آیا ما نیز سالمندی مولد، فعال، سالم خواهیم شد؟ یا آنکه با ورود به سالمندی، دورهای از ضعف، بیماری و طرد اجتماعی را تجربه خواهیم کرد؟ آیا رسیدن به هر یک از این دو قطب سالمندی نتیجه محتوم و از پیشتعیینشدهای که باید منفعلانه انتظار آنرا کشید یا آنکه میتوان نتیجه کار را براساس دخالتها و دستکاریهای عوامل و متغیرهایی تغییر داد؟ آیا بیماریی مانند آلزایمر با تبعاتی که دارد، تنها نتیجه یکسری عوامل ژنتیکی میباشد و هیچ راه مبارزهای با آن وجود ندارد؟ اگر اینچنین است پس چرا در طی سالهای اخیر که جوامع به سمت صنعتیشدن پیش رفته و انواع استرسها و فشارها بر فرد وارد میشود، رقم این بیماری به شدت بالا رفته است، به طوریکه در مجله پزشکی لانست عنوان شده در هر 7 ثانیه 1 نفر در دنیا به این بیماری دچار میشوند.
حدود نیم قرن است که سازمان بهداشت جهانی بر روی مسئلهای به عنوان پیشگیری از بیماریها در حفظ سلامت سالمندان کار میکند و از سال 1982، سالی که سازمان ملل متحد کنگره جهانی خود را در وین پیرامون مشکلات بهداشت سالمندان برپا نمود این مسئله به صورت چشمگیرتری مورد توجه قرار گرفت. (رستگارپور، 1378)
مجمع عمومی سازمان ملل متحد به منظور پذیرش جمعیت عظیم سالمندان در قطعنامه شماره 4715، سال 1999 را به عنوان سال جهانی سالمندان نامید.
علیرغم آنکه توجه به مسائل سالمندان در حوزه پزشکی قدمت طولانی دارد اما رشد فزاینده و شتابان جمعیت سالخورده در سالهای اخیر و تاثیر عمیقی که این پدیده بر شرایط اقتصادی- اجتماعی دارد، زمینه نگرشهای چندجانبهای همچون نگرش اجتماعی و روانشناختی را فراهم کرده است.
zip