طبقه بندی اختلال های روانی بر اساس DSMIV

موضوع : طبقه بندی اختلال های روانی بر اساس DSMIV

توضیح : این فایل به صورت ورد و آماده چاپ می باشد

طبقه بندي اختلالهاي رواني بر اساس DSMIV
از مجموعه نظامهاي طبقه بندي كه در حال حاضر مورد استفاده قرار مي گيرند ، طبقه‌بندي چندمحوري به دليل تكميل محورهاي تكميلي و كمك و تشخيصي متعدد ، نظام مناسبي براي تشخيص و طبقه بندي فراهم مي سازد . دو طبقه بندي چند محوري هر محور نشانگر آگاهيهاي تكميلي در مورد علايم ، سبب شناسي ، سطح سازگاري ، ميزان استرس و ... است . تجديدنظر چهارم راهنماي تشخيصي آماري اختلالهاي رواني (DSM IV) يكي از نظامهاي چندمحوري است كه در سال 1994 جانشين DSM IIIR شده است . آماده سازي DSM IV بنا به ضرورت و به طور تنگاتنگي با آماده شدن فصل پنجم «اختلالهاي رواني و رفتاري» در ICD 10 كه به وسيلة سازمان جهاني بهداشت تهيه شده ، هماهنگ شده است و مشورتهاي بين انجمن روان پزشكي امريكا و سازمان جهاني بهداشت به هماهنگي كدها و اصطلاحات منجر شده است .
در سيستم چند محوري ،‌ارزيابي بر اساس محورهاي متعددي انجام مي گيرد و هر محور به حوزة متفاوتي از اطلاعات مربوط بوده و متخصصان را در طرح ريزي درمان و پيش بيني نتيجه كمك مي كند ، نظام چند محوري DSM IV براي اين منظور پنج محور پيشنهاد كرده است . استفاده از اين نظام ، ارزيابي نسبتاً نظام مند و جامعي را با توجه به اختلالهاي رواني متعدد و شرايط طبي ، مشكلات رواني ، اجتماعي ، محيطي و سطح عملكرد فراهم ساخكته ، چهارچوب مناسبي را براي سازماندهي و ارتباط دادن اطلاعات باليني در مورد يك شخص به دست مي دهد و كاربرد مدل زيستي - رواني - اجتماعي را در شرايط باليني ، تربيتي و پژوهشي امكان پذير مي كند . محورهاي DSM IV عبارت اند از :
محور I : اختلالهاي باليني يا شرايط ديگري كه ممكن است كانون توجه باليني باشد .
محور II : اختلالهاي شخصيت و اختلال عقب ماندگي ذهني
محور III : بيماريهاي جسماني
محور IV : مشكلات رواني - اجتماعي ، و محيطي
محور V : ارزيابي كلي عملكرد
محور يك : اختلالهاي باليني يا شرايط ديگري كه ممكن است مركز توجه باليني باشد .
در اين محور اختلالهاي باليني و شرايط ديگري كه ممكن است كانون توجه باليني باشند ، قرار گيرند . چنين گستره اي تمام اختلالها و شرايط باليني به استثناي اختلالهاي شخصيت و عقب ماندگي را كه در محور دو طبقه بندي مي شوند ، شامل مي‌شود . گروهها اصلي اختلالهايي كه در اين محور طبقه بندي مي شوند عبارت‌اند از:
1-اختلالهايي كه معمولاً براي اولين بار در نوباوگي ، كودك يا نوجواني تشخيص داده مي شوند (به غير از عقب ماندگي ذهني كه در محور دو طبقه بندي مي شود)
2-روان اشفتگي ، زوال عقل و ساير اختلالهاي يادزدايشي ، و شناختي
3-عقب ماندگي هاي ذهني مرتبط با بيماريهاي جسماني
4-اختلالهاي مرتبط با مواد
5-اسكيزوفرني و ساير اختلالهاي روانپريشي
6-اختلالهاي خلقي
7-اختلالهاي اضطرابي
8-اختلالهاي شبه جسمي
9-اختلالهاي ساختگي
10-اختلالهاي گسستي
11-اختلالهاي جنسي و هويت جنسي
12-اختلالهاي خوردن
13-اختلالهاي خواب
14-اختلالهاي كنترل تكانه كه در جاي ديگري طبقه بندي نشده اند .
15-اختلالهاي سازگاري
16-اختلالهاي ديگري كه مي تواند كانون توجه باليني قرار گيرد .
در صورتي كه شخصي بيش از يك اختلال در محور اول داشته باشد لازم است نام همة آنها گزارش شوند . در اين صورت ، نخست نام اختلالي كه علت اصلي مراجعه بوده ، نوشته مي شود . در صورتي كه فردي هم در محور اول و هم در محور دوم اختلال داشته باشد ، تشخيص اصلي محور يك در نظر گرفته مي شود ، مگر اينكه تشخيص محور دوم با عنوان «تشخيص اصلي» مشخص شده باشد . همچنين در صورتي كه هيچ اختلالي در محور يك وجود نداشته باشد ، فرد به عنوان «بدون وضعيت يا تشخيص در محور يك» و در صورتي كه تشخيص محور اول تا گردآوري اطلاعات لازم به تعويق افتد ، تحت عنوان «معوق ماندن وضعيت با تشخص در محور يك» ، كد بندي مي شود .
محور دو : اختلالهاي شخصيت و عقب ماندگي ذهني
محور دوم براي گزارش اختلالهاي شخصيت و عقب ماندگي ذهني در نظر گرفته شده است و در عين حال ، مي تواند براي اشاره به ويژگيهاي شخصيت و مكانيزمهاي دفاعي نيز مورد استفاده قرار گيرد . وجود اين محور باعث مي شود تا حضور اختلال شخصيت و عقب ماندگي به علت چشمگير بودن اختلالهاي محور يك ، ناديده گرفته نشود . از طرف ديگر ، كدگذاري اين اختلالها در محور دوم ، آسيب زايي يا دامنة درمان مناسب آن را نسبت به محور اول متفاوت نمي سازد . اين محور ممكن است براي مشخص كردن خصوصيات ناسازگارانه شخصيت نيز مورد استفاده قرار گيرد .
مكانيزمنهاي دفاعي يا سبكهاي كنار آمدن فرآيند خودكاري هستند كه فرد را در برابر اضطراب و آگاهي از خطرهاي دروني و بيروني يا عامل فشارزا حمايت مي كنند و واسطه اي بين واكنش فرد به تعارض ، هيجان و عوامل فشارزاي دروني و بيروني هستند . هر مكانيسم دفاعي از لحاظ مفهومي و تجربي به گروههايي تقسيم مي شوند كه از آنها به عنوان سطوح دفاعي نام برده مي شود . اين سطوح به سطح انطباقي بالا ، سطح بازداريهاي رواني سطح تحريف خفيف تصوير ذهني ، سطح انكار ، سطح تحريف عمدة تصوير ذهني ، سطح عمل ، و سطح بي نظمي دفاعي تقسيم مي شوند .
در سطح انطباقي بالا ، دفاعها كامران سازي و رضايتمندي را به حداكثر مي رسانند و آگاهي هشيارانه از احساسها ، افكار و پيامدها را موجب مي شوند و تعادل مناسبي را ميان انگيزه هاي متضاد ايجاد مي كنند . اين سبكهاي كنار آمدن عبارت اند از : پيش‌بيني ، پيوند جويي ، نوع دوستي ، شوخ طبعي ، ابراز وجود ، خويشتن نگري ، والايش ، و بازداري .
در سطح بازداريهاي رواني ،سبكهاي كنار آمدن ، افكار ، احساسها ، خاطره ها ، آرزوها يا ترسهاي بالقوة تهديدآميز را خارج از هشياري نگهداري مي كنند . برخي از اين سبكها عبارت اند از : جا به جايي ، تجربه ، توجيه عقلي ، جداسازي عاطفه ، واكنش وارونه ، سركوبي و عمل زدايي .
در سطح تحريف خفيف تصوير ذهني ، تحريفهايي در تصوير خويشتن ، بدن يا ديگران مشاهده مي شود كه ممكن است براي تعديل عزت نفس به كار گرفته شوند ، همانند ارزش زدايي ، آرماني ساختن .
سطح انكار با بيرون نگهداشتن عوامل فشارزا ، تكانه زا ، تكانه ها ، افكار ، عواطف و مسئوليت ناخوشايند يا غيرقابل پذيرش از هشياري همراه يا بدون انتساب نادرست آنها به عامل بيروني مشخص مي شود . اين سبكها و دفاعها عبارت اند از : انكار ، فرافكني ، دليل تراشي .
در سطح تحريف عمدة تصوير ذهني ، تحريفهاي چشمگيري با انتساب نادرست تصوير خويشتن به ديگران مشاهده مي شوند ، مانند خيالپردازي اوتستيك ، همانند‌سازي فرافكن ، زمينه سازي تصوير خويشتن يا تصوير ديگران .
مشخصة سطح عمل پاسخ به عوامل فشارزاي دروني وبيروني با عمل كردن يا گوشه‌گيري است . مانند بيرون ريزي ، بي تفاوتي ، شكايت از رد كردن كمك ، پرخاشگري منفعل .
سطح بي نظمي دفاعي يا نارسايي تعادل دفاعي براي كنترل واكنش فرد به عوامل فشارزا مشخص مي شود و به گسستگي چشمگير رابطه با واقعيت عيني منجر مي‌گردد. مانند فرافكني هذياني ، انكار روانپزشكانه ، تحريف روانپريشانه .
اختلالهايي كه در محور دوم قرار مي گيرند عبارتند از :
اختلال شخصيت‌:
1-اختلال شخصيت پارانوييد      8-اختلال شخصيت اجتنابي
2-اختلال شخصيت اسكيزوييد     9-اختلال شخصيت وابسته
3-اختلال شخصيت اسكيزوتاييي     10-اختلال شخصيتي وسواسي 
4-اختلال شخصيت جامعه ستيز     11-اختلال شخصيتي كه به گونة ديگري
5-اختلال شخصيت مرزي             مشخص نشده است (NOS)
6-اختلال شخصيت نمايشي         12-عقب ماندگي ذهني
7-اختلال شخصيت خودشيفته
عقب ماندگي ذهني :
1-عقب ماندگي خفيف         3-عقب ماندگي شديد
2-عقب ماندگي متوسط         4-عقب ماندگي عميق
در شرايطي كه فرد بيش از يك اختلال در محور دوم داشته باشد بايد همة آنها فهرست شوند و همان گونه كه گفته شد اگر اختلال موجود در محور دوم تشخيص اصلي باشد بايد با عبارت «تشخيص اصلي» مشخص شود . اگر اختتلالي در محور دوم وجود نداشته باشد ، اين محور تحت عنوان «بدون تشخيص يا وضعيت در محور دوم»، و در صورتي كه تشخيص محور دوم تا گردآوري اطلاعات لازم به تعويق افتد ، به صورت «معوق ماندن وضعيت يا تشخيص در محور دوم» كدگذاري مي شود .
محور سه : بيماريهاي جسماني
اين محور براي گزارش شرايطي طبي در نظر گرفته شده است كه مي تواند در فهميدن يا ادارة اختلال رواني نقش بالقوه اي داشته باشد . هر چند كه چنين گستره‌اي خارج از سرفصلهاي مطرح در اختلالهاي رواني است ، اما از راههاي گوناگوني با اختلالهاي رواني مربوط مي شود و حتي به گونه اي آشكار در پيشرفت يا وخامت نشانه ها از طريق مكانيزمهاي فيزيولوژيايي مؤثر واقع مي شود . توجه به اين محور به علت مرتبط دانستن فرايندها و عوامل رواني - اجتماعي و رفتاري نامربوط ، با شرايط جسماني ، موجب بهبود ارتباط و دقت سنجش بين كساني است كه به مراقبتهاي بهداشتي مي‌پردازند . مجموعة اصلي اختلالهايي كه در اين محور قرار مي گيرند عبارت اند از :
1-بيماريهاي عفوني و بيماريهاي انگلي     2-نئوپلاسم ها
3-بيماريهاي غدد درون ريز و سوخت و     4-بيماريهاي خون و اندامگان خون ساز
سازي و بيماريهاي ايمني
5-بيماريهاي دستگاه عصبي و اندامگان     6-بيماريهاي دستگاه گردش خون
حسي
7-بيماريهاي دستگاه تنفسي             8-بيماريهاي دستگاه گوارشي
9-بيماريهاي دستگاه مجاري ادرار و         10-عوارض بارداري ، تولد كودك و
دستگاه تناسلي                 دروان نقاهت
11-بيماريهاي پوست و بافت زيرجلدي         12-بيماريهاي‌دستگاه‌اسكلتي‌و‌بافت‌پيوندي
13-ناهنجاريهاي مادرزادي             14-مشكلات جدي مخصوص دورة تولد
15-علايم ، نشانه ها و شرايط تعريف نشده     16-آسيب ديدگي و مسموميت ها
فهرست مطالب
طبقه بندي اختلالهاي رواني بر اساس DSMIV    1
محور يك : اختلالهاي باليني يا شرايط ديگري كه ممكن است مركز توجه باليني باشد .    2
محور دو : اختلالهاي شخصيت و عقب ماندگي ذهني    3
اختلال شخصيت‌:    5
عقب ماندگي ذهني :    5
محور سه : بيماريهاي جسماني    5
محور چهار : مشكلات رواني - اجتماعي و محيطي    6
محور چهار : مشكلات رواني - اجتماعي و محيطي به ويژه :    8
محور پنج : ارزيابي كلي عملكرد :    8
نوروز هيستري    10
تعداد ، تعدد و فرآيند چند شخصيتي :    17